Συνεπώς
η αληθινή ιστορική γνώση είναι μια υπέρτατη γνώση για τις μέλλουσες γενιές
ενός λαού γιατί, επαναλαμβάνω και μάλιστα με έμφαση,
περιλαμβάνει όλη την πείρα των προγόνων του και αυτή η πείρα ενισχύσει το
φρόνημα του λαού όχι μόνον για να επαναλάβουμε τις εποποιίες των προγόνων
μας, αλλά και για να μας προστατεύσει ώστε να μην επαναλάβουμε τα ίδια
σφάλματα, διότι η έκφραση «η ιστορία επαναλαμβάνεται» είναι μια πραγματικότητα την
οποία κανείς λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Πέραν αυτού
λαός που αγνοεί την ιστορία του είναι ουσιαστικά αποκομμένος από τις ρίζες
του γιατί οι ρίζες του κάθε λαού είναι οι πρόγονοί του και λαός αποκομμένος
από τις ρίζες του δεν έχει ηθικές αρχές και δεν έχει μέλλον.
Είχες μια εμπειρία εχθές που σου έμαθε κάτι και η γνώση αυτή
γίνεται μια καινούργια αυθεντία κι
αυτή η αυθεντία του χθες, είναι το ίδιο
καταστρεπτική με μια αυθεντία χιλιάδων ετών. Για να καταλάβουμε τους εαυτούς
μας
χρειάζεται να μην έχουμε καμία αυθεντία ούτε από χθες, ούτε από χιλιάδες
χρόνια πριν, γιατί είμαστε ζωντανοί, κινούμαστε συνέχεια, ρέουμε, δεν
είμαστε ποτέ στατικοί. Όταν κοιτάμε τους εαυτούς μας με τη
νεκρή αυθεντία του χτες, θα
αποτύχουμε στο να καταλάβουμε τη ζωντανή κίνηση και την
ομορφιά και την ποιότητα αυτής της κίνησης .
Το ν’ απελευθερωθείς απ’ όλες τις αυθεντίες, τη δική σου κι αυτή των άλλων,
είναι ταυτόσημο με το να πεθάνει το καθετί από το χτες, έτσι που
το πνεύμα σου να είναι συνεχώς φρέσκο, πάντα νέο, αθώο, γεμάτο δύναμη και
πάθος.
Μόνο σ’ αυτή τη κατάσταση μπορεί κάποιος να παρατηρεί και να μαθαίνει. Και γι αυτό χρειάζεται μεγάλη επίγνωση, ενεργητική επίγνωση του τι
συμβαίνει μέσα σας, χωρίς να το διορθώνετε ή να του λέτε τι θα ‘πρεπε ή δεν
θα ‘πρεπε να είναι, γιατί
τη στιγμή που το διορθώνετε, έχετε εγκαθιδρύσει μια άλλη θρησκεία, έναν
νέο κριτή.
Αλήθεια, τι μπορεί να κάνει ένα ανθρώπινο ον – τι μπορούμε να
κάνουμε εσείς κι εγώ για να φτιάξουμε μι εντελώς διαφορετική κοινωνία; Βάζουμε
στους εαυτούς μας μια πολύ σοβαρή ερώτηση: Υπάρχει κάτι που μπορούμε να
κάνουμε; Τι μπορούμε να κάνουμε; Θα μας το πει κάποιος; Μερικοί μας το έχουν
ήδη πει. Οι επονομαζόμενοι πνευματικοί οδηγοί που υποτίθεται ότι καταλαβαίνουν
αυτά τα πράγματα καλύτερα από μας ,
μας έχουν «πει» προσπαθώντας να μας εξαπατήσουν και να μας καλουπώσουν σ’
ένα καινούργιο πρότυπο, κι αυτό βέβαια δεν μας έχει πάει και πολύ μακριά.
Επιτηδευμένοι και διαβασμένοι δάσκαλοι μας έχουν «πει» αλλά κι αυτοί δεν μας
έχουν οδηγήσει μακρύτερα.
Μας έχουν πει ότι όλα τα μονοπάτια οδηγούν στην αλήθεια –
εσύ έχεις το δικό σου μονοπάτι σαν ινδουιστής και κάποιος άλλος σαν
χριστιανός και κάποιος άλλος σαν μουσουλμάνος και όλα συναντιόνται στην ίδια
πόρτα – που είναι, αν το κοιτάξεις, τόσο
φανερά παράλογο.
Η αλήθεια δεν έχει μονοπάτι κι αυτή είναι η ομορφιά της αλήθειας, είναι
η Ζωή.
Ένα πεθαμένο πράγμα έχει μονοπάτι για να το φτάσεις γιατί είναι κάτι στατικό,
αλλά
μόλις δεις ότι η αλήθεια είναι κάτι ζωντανό, κάτι που κινείται, που δεν
έχει σταμάτημα, που δεν είναι σε κανέναν ναό, τζαμί ή εκκλησία και που καμία
θρησκεία, κανένας δάσκαλος και κανένας φιλόσοφος, κανένας δεν μπορεί να σε
οδηγήσει σ’ αυτή – τότε θα δεις επίσης ότι αυτό το ζωντανό πράγμα είναι αυτό
που πραγματικά είσαι
– ο θυμός σου, η βαρβαρότητα σου, η βία σου, η απόγνωση σου, η αγωνία και η
θλίψη μέσα στην οποία ζεις.
Μέσα στην κατανόηση όλων αυτών βρίσκεται η αλήθεια, και μπορεί να την
κατανοήσεις μόνο αν ξέρεις να βλέπεις αυτά τα πράγματα στη ζωή σου. Και
δεν μπορείς να βλέπεις μέσα από μια "ιδεολογία", ή ένα "φίλτρο από
λόγια", μέσα από ελπίδες και φόβους.
Βλέπετε λοιπόν ότι
δεν μπορείτε να εξαρτιέστε από κανέναν. Δεν υπάρχει οδηγός, δάσκαλος, δεν υπάρχει αυθεντία. Υπάρχετε μόνο εσείς
– η σχέση σας με τους άλλους στον κόσμο – και δεν υπάρχει τίποτα άλλο.
Μόλις το συνειδητοποιήσετε αυτό, είτε θα σας φέρει μεγάλη απελπισία, από την
οποία δημιουργείται κυνισμός και πίκρα, ή αντιμετωπίζοντας το γεγονός ότι
εσείς και κανένας άλλος είστε υπεύθυνος για τον κόσμο και τον εαυτό σας, για
το τι σκέφτεστε, τι αισθάνεστε, τι ενέργειες κάνετε,
όλη η προσήλωση στα προσωπικά σας βάσανα θα φύγει. Συνήθως βιαζόμαστε
να ρίξουμε την ευθύνη στους άλλους, που είναι μία από τις μορφές αυτής της
προσήλωσης...
Αλλαγή του Εαυτού – Διασκορπισμός
της ενέργειας:
Μπορούμε λοιπόν, εσείς κι εγώ να προκαλέσουμε στους εαυτούς μας,
χωρίς καμία εξωτερική επίδραση, χωρίς πειθώ, χωρίς κάποιο φόβο τιμωρίας –
μπορούμε να προκαλέσουμε στην ίδια ουσία της ύπαρξής μας μια ολική
επανάσταση, μια ψυχολογική μεταλλαγή, έτσι ώστε να πάψουμε να είμαστε πλέον βάρβαροι, βίαιοι, ανταγωνιστικοί,
αγχώδεις, φοβισμένοι, άπληστοι, φθονεροί κι όλες τις άλλες εκδηλώσεις της
φύσης μας με τις οποίες έχουμε χτίσει τη σάπια κοινωνία στην οποία ζούμε
καθημερινά;
Είναι σημαντικό να καταλάβετε πρώτα πρώτα ότι δεν διατυπώνω καμιά φιλοσοφική
θεωρία ή κανένα θεολογικό οικοδόμημα από ιδέες ή θεολογικές έννοιες. Πιστεύω
πως
όλες οι ιδεολογίες είναι πέρα για πέρα ηλίθιες. Αυτό που είναι σημαντικό
δεν είναι κάποια φιλοσοφία για τη ζωή, αλλά το να παρατηρεί κανείς τι
πραγματικά συμβαίνει στη καθημερινή του ζωή, μέσα του κι έξω απ’ αυτόν.
Αν παρατηρήσετε από πολύ κοντά τι είναι αυτό που συμβαίνει και το εξετάσετε,
θα δείτε ότι είναι βασισμένο σε κάποια διανοητική αντίληψη και η διανόηση δεν
είναι όλο το πεδίο της ύπαρξης. Είναι ένα κομμάτι, κι ένα κομμάτι, όσο
αριστοτεχνικά κι αν συνδέεται, όσο αρχαίο και παραδοσιακό κι αν είναι,
παραμένει ένα μικρό μέρος της ύπαρξης, ενώ πρέπει να ασχοληθούμε με την
ολότητα της ζωής.
Και όταν κοιτάξουμε και δούμε τι συμβαίνει στον κόσμο, θα αρχίσουμε να
καταλαβαίνουμε ότι
δεν υπάρχει εσωτερική και εξωτερική πορεία. Υπάρχει μόνο μια ενιαία πορεία,
μια πλήρης, ολική κίνηση, η εσωτερική κίνηση που εκφράζεται σαν εξωτερική
και η εξωτερική που αντιδρά στην εσωτερική. Τα να ‘σαι ικανός να δεις, αυτό
το πράγμα είναι νομίζω ό,τι χρειάζεται, γιατί αν ξέρουμε τι βλέπουμε, όλα
γίνονται πολύ καθαρά, και το να βλέπεις δεν χρειάζεται ούτε φιλοσοφία, ούτε
δάσκαλο.
Δεν χρειάζεσαι κανέναν να σου πει πως να βλέπεις. Απλώς βλέπεις. Μπορείς τότε, κοιτάζοντας την όλη εικόνα, κοιτάζοντάς την όχι λογικά –
επιφανειακά αλλά πραγματικά, μπορείς εύκολα, αυθόρμητα, να μεταμορφώσεις τον
εαυτό σου; Αυτό είναι το πραγματικό θέμα.
Είναι δυνατό να επιφέρει μια πλήρη επανάσταση στη ψυχή;
Αναρωτιέμαι ποια είναι η αντίδρασή σας σε μια τέτοια ερώτηση. Μπορείτε να
πείτε «Δεν θέλω να αλλάξω». Και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν και πιο
πολύ μάλιστα εκείνοι που είναι κάπως ασφαλε'ις κοινωνικά και οικονομικά ή
έχουν δογματικές πεποιθήσεις και είναι ευχαριστημένοι να παίρνουν τους εαυτούς
τους και τα πράγματα όπως είναι ή με λίγο διαφορετικό τρόπο.
Μ’ αυτούς τους ανθρώπους δεν έχουμε τίποτα να κάνουμε. Ή μπορείτε να πείτε πιο έξυπνα: «Είναι πολύ δύσκολο, δεν είναι για μένα».
Σε αυτή τη περίπτωση θα έχετε ήδη μπλοκάρει τον εαυτό σας, θα έχετε σταματήσει
να ερευνάτε και δεν υπάρχει λόγος να προχωρήσετε πιο πέρα.
Ή ακόμα μπορείτε να πείτε «
Βλέπω την αναγκαιότητα για μια ουσιαστική εσωτερική αλλαγή του εαυτού μου,
αλλά πως μπορώ να το πετύχω; Παρακαλώ, δείξτε μου το δρόμο, βοηθήστε με να
το κάνω». Αν πείτε κάτι τέτοιο τότε δεν ενδιαφέρεστε για την ίδια την αλλαγή. Δεν
θέλετε πραγματικά μια ουσιαστική αλλαγή. Απλώς
ψάχνετε για τη μέθοδο, για το σύστημα που φέρνει την αλλαγή.
Αν ήμουν αρκετά ανόητος να σας δώσω ένα σύστημα, κι αν ήσαστε το ίδιο ανόητοι
να το ακολουθήσετε, τότε μόνο θα αντιγράφατε, θα μυρόσαστε, θα υποτασσόσαστε,
θα παραδεχόσαστε. Κι όταν θα τα κάνατε αυτά,
θα είχατε δεχτεί για τον εαυτό σας την αυθεντία κάποιου άλλου και από
εκείνη τη στιγμή υπάρχει σύγκρουση μεταξύ του εαυτού σας κι αυτής της
αυθεντίας. Νιώθετε πως πρέπει να κάνετε ένα συγκεκριμένο πράγμα γιατί έτσι σας έχουν
πει και παρόλ’ αυτά είστε ανίκανοι να το κάνετε.
Έχετε τις δικές σας κλήσεις, προδιαθέσεις και πιέσεις που συγκρούονται με το
σύστημα που θεωρείτε πως πρέπει να ακολουθήσετε και άρα υπάρχει αντίφαση.
Έτσι, οδηγείστε σε μια διπλή ζωή, από τη μία στην ιδεολογία του συστήματος
και από την άλλη στην πραγματικότητα της αληθινής σας ύπαρξης. Στην προσπάθεια να υποταχτείτε στην ιδεολογία καταπιέζετε τον εαυτό σας –
ενώ αυτό που στην πραγματικότητα είναι αλήθεια δεν είναι η ιδεολογία, αλλά
αυτό που είστε εσείς.
Αν προσπαθήσετε να μάθετε τον εαυτό σας σύμφωνα με κάποιον άλλον, θα
παραμείνετε πάντα άνθρωπος από «δεύτερο χέρι».
Ο άνθρωπος που λέει «θέλω ν’ αλλάξω» πέστε μου, πως δείχνει πολύ ειλικρινής,
πολύ σοβαρός, αλλά δεν είναι. Θέλει μια αυθεντία που ελπίζει ότι θα φέρει σε
τάξη τον εαυτό του . Αλλά μπορεί ποτέ μια αυθεντία να φέρει τάξη μέσα μας; Η
τάξη που επιβάλλεται απέξω γεννά χωρίς άλλο σύγχυση. Ίσως να καταλαβαίνετε
αυτή την αλήθεια διανοητικά αλλά μπορείτε να την εφαρμόσετε πραγματικά, έτσι
που ο νους σας να μην προβάλλει καμία αυθεντία, την αυθεντία ενός βιβλίου,
ενός δασκάλου, του συζύγου ή της συζύγου, του γονιού, του φίλου ή της
κοινωνίας.
Γιατί πάντα λειτουργούμε στο πλαίσια κάποιου πρότυπο και το πρότυπο γίνεται
ιδεολογία και αυθεντία, αλλά τη στιγμή που θα δείτε πραγματικά ότι το ερώτημα
«πως μπορώ ν’ αλλάξω;» τοποθετεί αυτόματα μια καινούργια αυθεντία,
τότε έχετε ξεφύγει από την παγίδα της αυθεντίας για πάντα.
Ας το αναδιατυπώσουμε πιο καθαρά:
Βλέπω πως πρέπει ν’ αλλάξω εντελώς από τις ρίζες της ύπαρξής μου. Δεν μπορώ
άλλο να στηρίζομαι σε καμία παράδοση, γιατί η παράδοση έχει προκαλέσει αυτή τη
κολοσσιαία απραξία, ευπείθεια και υποταγή. Δεν μπορώ να ψάχνω για κάποιον που
θα με βοηθήσει ν’ αλλάξω, ένα δάσκαλο, ένα θεό, μια πίστη ή ένα σύστημα,
κάποια εξωτερική πίεση ή επιρροή. Τότε τι γίνεται;
Πρώτα απ’ όλα μπορείτε ν’ αρνηθείτε κάθε αυθεντία; Αν μπορείτε, σημαίνει
ότι δεν είστε πια φοβισμένοι. Τότε τι συμβαίνει;
Όταν αρνείστε κάποια πλάνη που κουβαλάτε για γενιές και γενιές,
όταν απαλλάσσεστε από οποιοδήποτε βάρος, τότε τι συμβαίνει; Έχετε πιο πολύ
ενέργεια, έτσι δεν είναι; Έχετε περισσότερες ικανότητες, μεγαλύτερη δύναμη,
μεγαλύτερη ένταση αισθήματος, περισσότερη ζωτικότητα. Αν δε νιώθετε έτσι,
τότε δεν έχετε απαλλαχτεί από το φορτίο , δεν έχετε πετάξει από πάνω σας το
άχρηστο βάρος της αυθεντίας.
Αλλά όταν το έχετε ξεφορτωθεί κι έχετε αυτήν την ενέργεια στην οποία δεν
υπάρχει καθόλου φόβος – φόβος μήπως κάνεις λάθος, φόβος αν γίνεται κάτι σωστό
ή όχι – τότε δεν είναι αυτή καθεαυτή η ενέργεια , η αλλαγή, η μετάλλαξη;
Χρειαζόμαστε μια τεράστια ποσότητα ενέργειας και τη διασκορπίζουμε μέσα στο
φόβο, αλλά όταν υπάρχει αυτή η ενέργεια που έρχεται όταν απαλλασσόμαστε από
κάθε είδος φόβου, αυτή η ενέργεια από μόνη της γεννά αυτή τη ριζική εσωτερική
επανάσταση. Δεν έχετε να κάνετε το παραμικρό γι’ αυτήν.
Έτσι, έχετε μείνει μόνος με τον εαυτό σας κι αυτή είναι η πραγματική κατάσταση
ζωής για έναν άνθρωπο που τ’ αντιμετωπίζει σοβαρά όλα αυτά. Και καθώς δεν
ψάχνετε πλέον για κάποιον ή κάτι να σας βοηθήσει, είστε ήδη ελεύθερος για να
ανακαλύψετε. Κι
όταν υπάρχει ελευθερία, υπάρχει ΕΝΕΡΓΕΙΑ. Κι όταν υπάρχει ελευθερία δεν μπορεί να γίνει ποτέ κάτι λάθος. Η ελευθερία
είναι εντελώς διαφορετική από την επανάσταση. Δεν υπάρχει κάτι σαν το σωστό ή
το λάθος σε μια πράξη, όταν υπάρχει ελευθερία. Είσαι ελεύθερος κι απ’ αυτό το
κέντρο ενεργείς. Κι ως εκ τούτου δεν υπάρχει φόβος και μια ψυχή που δεν
φοβάται είναι γεμάτη από μεγάλη αγάπη. Κι όταν υπάρχει αγάπη, μπορεί να κάνει
αυτό που θέλει.
Απελευθέρωση από την Αυθεντία:
Επομένως, αυτό που πρόκειται να κάνουμε τώρα, είναι να μάθουμε για τους
εαυτούς μας όχι σύμφωνα με μένα ή κάποιον ψυχαναλυτή ή κάποιον φιλόσοφο –
γιατί αν μάθουμε για τους εαυτούς μας σύμφωνα με κάποιον άλλο, μαθαίνουμε για
εκείνον και όχι για μας –
θα μάθουμε τι και ποιοι πραγματικά είμαστε.
Έχοντας
συνειδητοποιήσει ότι δεν εξαρτιόμαστε από κάποια εξωτερική αυθεντία στο
να προκαλέσουμε την ολοκληρωτική επανάσταση μέσα στη δομή της ψυχής μας,
αντιμετωπίζουμε μια πολύ μεγαλύτερη δυσκολία ν’ αρνηθούμε τη δική μας
εσωτερική αυθεντία, την αυθεντία των δικών μας ιδιαίτερων μικρών εμπειριών και
συγκεκριμένων
γνωμών, γνώσεων, ιδεών και ιδανικών.
Είχες μια εμπειρία εχθές που σου έμαθε κάτι και η γνώση αυτή γίνεται μια
καινούργια αυθεντία κι αυτή η αυθεντία του χθες, είναι το ίδιο καταστρεπτική
με μια αυθεντία χιλιάδων ετών. Για να καταλάβουμε τους εαυτούς μας χρειάζεται
να μην έχουμε καμία αυθεντία ούτε από χθες, ούτε από χιλιάδες χρόνια πριν,
γιατί είμαστε ζωντανοί, κινούμαστε συνέχεια, ρέουμε, δεν είμαστε ποτέ
στατικοί. Όταν κοιτάμε τους εαυτούς μας με τη νεκρή αυθεντία του χτες, θα
αποτύχουμε στο να καταλάβουμε τη ζωντανή κίνηση και την ομορφιά και την
ποιότητα αυτής της κίνησης .
Το ν’ απελευθερωθείς απ’ όλες τις αυθεντίες, τη δική σου κι αυτή των άλλων,
είναι ταυτόσημο με το να πεθάνει το καθετί από το χτες, έτσι που το πνεύμα σου
να είναι συνεχώς φρέσκο, πάντα νέο, αθώο, γεμάτο δύναμη και πάθος. Μόνο σ’
αυτή τη κατάσταση μπορεί κάποιος να παρατηρεί και να μαθαίνει. Και γι αυτό
χρειάζεται μεγάλη επίγνωση, ενεργητική επίγνωση του τι συμβαίνει μέσα σας,
χωρίς να το διορθώνετε ή να του λέτε τι θα ‘πρεπε ή δεν θα ‘πρεπε να είναι,
γιατί τη στιγμή που το διορθώνετε, έχετε εγκαθιδρύσει μια άλλη θρησκεία, έναν
νέο κριτή. [
Jiddu Krishnamurti «Η απελευθέρωση απ’ το γνωστό»]
Πηγές αποσπασμάτων :
1 ,
2 - Διαμόρφωση/σύζευξη/φώτο:Α.Τ.