Περί Περιστυλίου. Μικρή θυσία στη Μνημοσύνη.
Η πώληση της Πάργας στον Αλή Πασά, η άγρια καταδίωξη του κόμητα Φλαμπουριάρη και των 300 που υπέγραψαν υπόμνημα προς την Βασίλισσα της Αγγλίας, η επανάσταση των χωρικών στη Λευκάδα, και Ζάκυνθο το 1819 και τέλος η προσωπική παρέμβαση-διαμαρτυρία και η επίσημη επιστολή διαμαρτυρίας του Ιωάννη Καποδίστρια στην Αγγλική κυβέρνηση, για τα έργα και τις ημέρες του Μαίτλανδ στα Ιόνια, υπήρξαν οι γενεσιουργές αιτίες του περίφημου περιστυλίου.
Αυτές υπήρξαν οι αιτίες για να προσφερθεί, ένα τόσο περίλαμπρο μνημείο, στον εν ζωή αρμοστή, που είχε ανάγκη να επιδείξει στους εργοδότες του την ευγνωμοσύνη των ιθαγενών ως απάντηση στις κατηγορίες του Καποδίστρια, στο υπόμνημα των τριακοσίων Ζακυνθινών καις τις εξεγέρσεις των χωρικών. Υπήρξαν βεβαίως πρόθυμοι να στηρίξουν τον αρμοστή,όπως πάντα υπάρχουν.
Να παραμένει λοιπόν και να κοσμεί την άνω πλατεία μας το περιστύλιο, ανά τους αιώνες ως όμορφο μνημείο πλήρους αντιστροφής και διαστρέβλωσης της ιστορίας.
Το Πάσχα του 1819 ο Ιωάννης Καποδίστριας βρίσκεται στην Κέρκυρα. Την ίδια μέρα ο Κυβερνήτης προσέφερε ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟ γεύμα την μεγάλη σύναξη των οπλαρχηγών που έχουν έρθει στη Κέρκυρα να τον συναρτήσουν.
Την ίδια μέρα, την ημέρα του Πάσχα φθάνουν και αποβιβάζονται στην Γαρίτσα οι εκπατρισθέντες Πάργιοι, μετά την πώληση της πατρίδας τους στον Αλή Πασά.
 |
| Οι εκπατρισθέντες Πάργιοι, μετά την πώληση της πατρίδας τους,πλέουν προς την Κέρκυρα |
Η μεν Αγγλία αποφάσισε την πώληση ο δε Αρμοστής της στα Ιόνια, Μαίτλανδ, καθόρισε, όπως θα δούμε το ύψος του τιμήματος. Αρνούμενοι της παράδοση της πατρίδας στους αγοραστές της, οι Πάργιοι, δέχθηκαν την Αγγλική απειλή για κοινή, ένοπλη Αγγλοτουρκο-αλβανική εκκένωση της πόλης.
Η οικονομική αποζημίωση (για τους αποχωρούντες από της εκτός κάθε διεθνούς νομιμότητας αλλά και πρακτικής, πωληθείσα πατρίδα τους) είχε ορισθεί από Άγγλους εκτιμητές σε 2.300.000τάληρα. Σέ εκτιμήσεις που ακολούθησαν, μετά από σύμφωνη γνώμη πωλητού και αγοραστού, μειώθηκε το τίμημα στο 1.025.700 τάλιρα
Μετά από συμπόσιο του Μαίτλανδ με το Αλή Πασά στην Πρέβεζα, η αξία της Πάργας έπεσε στο 666.666 τάληρα, (156.000 λίρες Αγγλίας). (Και αυτό ακόμα το ποσό δεν υπήρξε το τελικό γιατί ο Αρμοστής έκρινε ότι έπρεπε οι Πάργιοι να πληρώσουν και τα μεταφορικά του εκπατρισμού τους. υπολογισθέντα στις 6.000 τάλιρα).
Σε πραγματικές τιμές το ποσό των 666.666 ταλίρων αντιστοιχούσε σε μια ελαιοπαραγωγή(!!) της Πάργας.
Την Μεγάλη Παρασκευή του 1819, οι Πάργιοι αρνούμενοι να αφήσουν τα κόκαλα των προγόνων στη καταπατημένη πατρίδα, τα ξέθαψαν και τα έκαψαν (στην πλατεία) προκειμένου να πάρουν μαζί τους τη στάχτη. Πήραν και κάποιες οικογενειακές εικόνες. Οι εικόνες των εκκλησιών περιελήφθησαν από τον ευγενή πωλητή στα πωληθέντα αντικείμενα.
 |
| Ο εκπατρισμός των Παργίων.Πίνακας του Francesco_Hayez |
Η πώληση της Πάργας, στον Αλη Πασά, δημιούργησε διεθνή κατακραυγή .
Από τον Γάλλο Πουκεβίλ, μέχρι τον Αγγλικό τύπο και την Αγγλική βουλή η καταδίκη υπήρξε σκληρότατη.
Μνημείο κυνικότητας, παραμένει στην ιστορία, για όσους σέβονται και τα γραπτά μνημεία, η απάντηση-δικαιολογία, του ευγενούς υπουργού των εξωτερικών της (πάλαι ποτέ ) Μεγάλης Βρετανίας ,στο λίκνο του κοινοβουλευτισμού, την Αγγλική βουλή, ότι δια της συνθήκης πωλήσεως της Πάργας η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγνώριζε την Αγγλική προστασία στα Ιόνια νησιά.
Μετά την αχώρηση του Ιωάννη Καποδιστρια από την Κέρκυρα ο Μαίτλανδ διπλασίασε την « προς τους Επτανησίους και τους οπλαρχηγούς τραχύτητα του. Αρνήθηκε να δεχθεί αντιπροσωπεία Παργίων,…(Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1814-1821.Τάκη Κανδηλώρου. Εν Αθήναις.Τύποις Ν.Δ.Φραντζεσκάκη 1926).
Ποια ήταν η τραχύτητα και το έχουμε περιγράψει και κατά τα φαινόμενα επιβάλλεται να την επαναφέρουμε σε μικρές συμπυκνωμένες δώσεις γιατί κινδυνεύουμε να ζήσουμε την επικράτηση της άποψης του παραδείσου της Αγγλοκρατίας.
Σημειώνω ότι στην εποχή της Βενετοκρατίας. Τα Ιόνια Νησιά είχαν θεσμοθετημένο δικαίωμα να αποστέλλουν εκλεγμένους αντιπροσώπους στη Γερουσία της Βενετίας για να παρουσιάζουν και να συζητούν τα προβλήματα των Νησιών.
Επι Μαιτλανδ θεωρήθηκε έγκλημα κατά του κράτους η υποβολή υπομνήματος στην Βασίλισσα της Αγγλίας και ως τέτοιο έπρεπε να τιμωρηθεί.
ΠΗΓΗ
ΦΩΤΟ:Α.Τ.
ΠΗΓΗ
ΦΩΤΟ:Α.Τ.
Περιστύλιο του Μάιτλαντ
Βρίσκεται στη νότια πλευρά της πλατείας Σπινιάδα και είναι ένα κυκλικό μνημείο, ιωνικού ρυθμού το οποίο κτίστηκε προς τιμή του πρώτου Άγγλου Αρμοστή Thomas Maitland, ο οποίος ήταν στρατηγός και αρχηγός τω Αγγλικών δυνάμεων στη Μεσόγειο και ένας από τους πιο σκληρούς Άγγλους Αρμοστές. Το 1717 θεσπίζει Σύνταγμα ανελεύθερο και βοηθά στην πώληση της Πάργας στον Αλή Πασά.
Το Περιστύλιο είναι φτιαγμένο από πετρώματα της Μάλτας και είναι από τα πιο γνωστά της εποχής. Διακοσμείται με γλυπτά κερκυραίου καλλιτέχνη. Επίσης, ονομάζεται και «στέρνα» διότι κτίστηκε πάνω σε στέρνα που έχουν φτιάξει οι Ενετοί.
ΦΩΤΟ:Α.Τ.
Μεγάλη Παρασκευή,15 τοῦ Ἀπρίλη 1819,ὁ ἐγγλέζος ἁρμοστής στά Ἑφτάνησα,Τόμας Μαίτλαντ,πουλάει στόν Ἀλήπασα τήν Πάργα.«Οἱ πωληθέντες ὑπό τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων,εἰς ὧν τήν προστασίαν εἶχον καταφύγη ἀπό πέντε ἀκριβῶς ἐτῶν» (ὅπως γράφει ὁ Σπ.Ἀραβαντινός στήν Ἱστορία Ἀλῆ Πασᾶ,σελ.264),σκάβουν τά κιβούρια τῶν γονιῶν τους,βγάζουν τά κόκκαλα,τά κάνουν σωρό στήν πλατεία,τά καῖνε,μαζεύουν τήν στάχτη καί φεύγουν γιά τούς Κορφούς.
(ἀπό τόν ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ τοῦ Δ.Φωτιάδη,ἐκδόσεις Κέδρος,1959).
Η Κέρκυρα ως θεματοφύλακας των κειμηλίων της Πάργας
Το 1816 η Αγγλία και η Ρωσία υπογράφουν την συνθήκη της δημιουργίας του Ανεξαρτήτου Κράτους των Ιονίων Νήσων υπό την προστασία των ¨Αγγλων δηλ.η Επτάνησος Πολιτεία μετατρέπεται σε Αγγλικό Προτεκτοράτο.
Επί αρμοστίας των Ιονίων Νήσων Θωμά Μαίτλαντ,προσωπικά ο ίδιος διαπραγματεύται με τον Αλή Πασά την πώληση της Πάργας σ’ αυτόν,έναντι του ποσού 150.000 λιρών.Για να ισχυροποιήσει δε την θέση του προς το Αγγλικό Κοινοβούλιο υιοθετεί τα επιχειρήματα του Αλή Πασά, ότι δηλαδή οι Σουλιώτες και οι Παργινοί θεωρούνται επικίνδυνοι για την Οθωμανική Αυτοκρατορία.Για τα φιλοτουρκικά αισθήματα, (συμφέροντα)ο Θωμάς Μαίτλαντ πήρε το προσωνύμιο Σουλτάν Θωμάς. Τελικά, 17/5/1817, υπογράφεται η συμφωνία πώλησης της Πάργας στην οποία ο Αλή Πασάς, μεταξύ άλλων συμφωνεί ότι δεν θα έχει καμία βλέψη προς τα Ιόνια νησιά και ότι θα σεβαστεί τις ζωές και τις περιουσίες των κατοίκων της Πάργας.
Τσόκος Διονύσιος: Ἡ φυγή ἀπό τήν Πάργα
Επειδή όμως δεν υπήρχε καμία εμπιστοσύνη στις υποσχέσεις του Αλή, οι Άγγλοι φρόντισαν να μην επιτρέψουν την είσοδό του στην Πάργα για περίπου ένα μήνα, δίνοντας την ευκαιρία σε όποιους Παργινούς ήθελαν, να εγκαταλείψουν τα πατρογονικά τους εδάφη. Οι εξόριστοι αφού συγκέντρωσαν όλα τους τα ιερά κειμήλια αλλά και τα οστά των προγόνων τους, μπήκαν σε πλοιάρια και οι περισσότεροι από αυτούς, περίπου 4.000,μετανάστευσαν στα Ιόνια Νησιά και κυρίως στην Κέρκυρα. Εκεί ενεπόθεσαν σε διάφορους Ναούς προς φύλαξη, τα κειμήλιά τους, με την ελπίδα της επιστροφής αυτών στην πρέπουσα θέση τους μια μελλοντική ημέρα απελευθέρωσης της πατρίδας τους.
Η πράξη αυτή των Άγγλων κατηγορήθηκε σχεδόν από όλη την Ευρώπη.
Tό 1913 η Πάργα απέκτησε την ανεξαρτησία της.Έτσι σιγά σιγά ήρθε και η ημέρα της επιστροφής των κειμηλίων της στη θέση τους.
Το γεγονός αυτό έγινε στην Κέρκυρα τις 22/5/1930,με την πιο επίσημη τελετή και σεβασμό προς τους ηθικούς νόμους της Ελληνικής Πολιτείας.Την 21η Μαϊου ήρθε στην Κέρκυρα το θρυλικό πλοίο “Ελλη”,μεταφέροντας την Παργινή Επιτροπή παραλαβής των κειμηλίων.
Μητροπολίτης Κερκύρας ήταν τότε ο Αθηναγόρας,μετέπειτα Πατριάρχης. Μητροπολίτης Παραμυθιάς και Πάργας ήταν ο συνονόματος Αθηναγόρας.
Ο Κερκυραϊκός λαός, γνώστης της ευθύνης του ως θεματοφύλακας των κειμηλίων αυτών,παρακολουθούσε με ευλάβεια,χαρά και εθνική υπερηφάνεια την παράδοση τους στους συμπατριώτες Παργινούς.
Η πομπή ξεκίνησε από τον ναό του Αγ.Γεωργίου, όπου συγκεντρώθηκαν όλα τα κειμήλια.
Γλαφειρότατα περιγράφεται η τελετή από την Κερκυραία Μαίρη Αρώνη, όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Νίκου Τσάκα “Παργινές Εκκλησίες Ιερά Κειμήλια-Αρχαία Μνημεία”:
«Η λιτανεία αργά προχωρεί.Συγκινημένος ο κόσμος σταυροκοπείται στη διάβα της. Πάπάδες ιεροφορεμένοι κρατούν στα χέρια τα άγια σκεύη που τόσα χρόνια φύλαγε η Κέρκυρα με ευλάβεια.Σήμερα θα τα παραδώση στην Πάργα.Γλυκείς οι ήχοι των μουσικών γεμίζουν την ξάστερη ατμόσφαιρα…ο ξύλινος Σταυρός,το λάβαρο ξεσχισμένο από τα βόλια των Τούρκων,τα ασημένια αντικείμενα,το ιερό Ευαγγέλιο,εικόνες μαυρισμένες από την πολυκαιρία,ακολουθούν κιβώτια με αναρίθμητα κειμήλια σπασμένα, με την Ελληνική Σημαία…
Μεταξύ όλων αυτών των θησαυρών είναι και η Παναγιοπούλα.Ύστερα από τόσα χρόνια θα την ξαναπάμε στον αγαπητό τόπο,όπου πρώτα την ευρήκαν μέσα τους βράχους και την άγρια πρασινάδα…
Σήμερα χαμογελάει…
Η Λιτανεία έχει φτάσει στην προκυμαία.Μία βενζινάκατος του καταδρομικού περιμένει να παραλάβη τα κειμήλια και να τα μεταφέρει στο πολεμικό…
Μία απόλυτος ησυχία πλέον.Η συνοδεία έφθασε στο νερό…Ο Μητροπολίτης Κερκύρας σφίγγει μια τελευταία φορά την Παναγιοπούλα προτού την παραδώση σ’ εκείνους τους οποίους ανήκει.
Είναι στιγμή από απερίγραφτη συγκίνηση.
Ω! να μπορούσαν να την δουν οι παλαιοί Παργινοί! Ολόγυρα όλοι κλαίνε…..Ο γέρω Μητροπολίτης της Πάργας είναι βαθειά συγκεκινημένος,δάκρυα βρέχουν τις παρειές του και τα βλέφαρά του. Μια τελευταία φορά ο Μητροπολίτης Κερκύρας ασπάζεται την θαυματουργή εικόνα,την ικετεύει να εξακολουθή από μακρυά ακόμη να προστατεύη το νησί. Ο Μητροπολίτης Πάργας δέχεται την εικόνα στα τρεμουλιασμένα του χέρια.Στα μάτια του περνά μία έκφραση από χαρά και βαθειά κατάνυξη.Φως άγιο λάμπει στο πρόσωπό του...
Τα κειμήλια τοποθετούνται στην βενζινάκατο. Στην πλώρη είναι ο Σταυρός,στην πρύμη το λάβαρο….Το σκάφος ξεκινά…ο ήλιος λάμπει……ο ουρανός είναι ανέφελος…Η θάλασσα γαλάζια ανασαίνει…Τα ευλαβικά βλέμματα του κόσμου παρακολουθούν την βενζινάκατο. Μια ματιά ακόμη ρίχνουν στα κειμήλια,που φεύγουν.Ο Σταυρός ξεχωρίζει απάνω στα μικρά γαλανά κύματα.
Μια ακόμη σελίδα της ιστορίας έκλεισε…
Η ΕΛΛΗ παραλαμβάνει τα ιερά κειμήλια της Πάργας.
Σηκώνει την Άγκυρα. Το πολεμικό γλυστρά απάνω στα νερά σιγά πρώτα,ύστερα γοργά.
Ο κόσμος το παρακολουθεί,ώσπου χάνεται πίσω από τον κάβο του Φρουρίου…
Οι καρδιές πάλλουν. Οι σκέψεις γυρίζουν στην Πάργα, όταν εδώ και χρόνια,ένα δειλινό με ξάστερο ουρανό και ήσυχη θάλασσα,τα καΐκια με τους Παργινούς εξορίστους απομακρύνονταν αργά-αργά,από το αγαπημένο χώμα.»
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ/ΦΩΤΟ:Α.Τ.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ...ΘΑ ΜΕΙΝΟΥΜΕ ΑΠΑΘΕΙΣ ;
