ΑΡΘΡΟ ΤΙΣ 15/2/2013
Στην τελική ευθεία μπαίνει η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ, καθώς το ΤΑΙΠΕΔ θα προχωρήσει τις επόμενες ημέρες στην προκήρυξη διαγωνισμού για την πώληση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών (51%) του Ελληνικού Δημοσίου στην ΕΥΑΘ Α.Ε., την Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης.
Στις 21 Φεβρουαρίου η έκτακτη Γενική Συνέλευση των μετόχων θα αποφασίσει την πλήρη απόσυρση του Δημοσίου από την εταιρεία, καθώς στόχος είναι η πώληση και του υπολειπόμενου 23% (το υπόλοιπο 26% είναι ιδιωτικοποιημένο μέσω Χρηματιστηρίου) σε δεύτερο χρόνο. Η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ Α.Ε. θ' αποτελέσει πιλοτικό οδηγό και για την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ, αλλά και των δικτύων των δήμων.
Την ίδια ώρα όμως το ελληνικό δημόσιο υπογράφει αποκλειστική συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ, η οποία αναλαμβάνει σύμβουλος για τη διαχείριση των υδάτων και των λυμάτων σε όλα τα νησιά. Έναν ρόλο που σαφώς θα κρατήσει και μετά την ιδιωτικοποίηση. Η απόφαση αυτή προκαλεί ήδη συζητήσεις για τη χρονική στιγμή που επιλέγεται, καθώς εκτιμάται πως πρόκειται απλά για την «προίκα» της εταιρείας.
Ταυτόχρονα όμως αναζωπυρώνεται η συζήτηση για το πόσο έξυπνη επιλογή είναι η ιδιωτικοποίηση του νερού. Εκείνο που πρέπει να εξεταστεί είναι το παγκόσμιο παράδειγμα πέρα από τις κραυγές περί κοινωνικού αγαθού: μπορεί η ιδιωτικοποίηση του νερού να πετύχει; Και τι σημαίνει αυτό για τον απλό καταναλωτή αλλά και για το κράτος; Προ ημερών, για παράδειγμα, ο πρόεδρος της ΕΥΔΑΠ Στέλιος Σταυρίδης δήλωσε ότι το ελληνικό κράτος έχει φεσώσει την επιχείρηση. Κάτι παρόμοιο έχουν κάνει και πολλοί δήμοι. Αν η εταιρεία ανήκε σε ιδιώτες, τι θα συνέβαινε; Η απάντηση είναι αυτονόητη: τέτοιες «διευκολύνσεις» δεν θα έκανε.
Η διεθνής εμπειρία
Δυστυχώς όμως και η διεθνής εμπειρία δείχνει πως η ιδιωτικοποίηση του νερού, όπου και αν έγινε, εν τέλει απέτυχε και το κράτος κλήθηκε στη συνέχεια να αναλάβει χρεοκοπημένες και κατεστραμμένες εταιρείες για να τις αποκαταστήσει. Και αυτό, μιας και ύδρευση σημαίνει και αποχέτευση και το κυριότερο σημαίνει εγκαταστάσεις. Το πιο σημαντικό από όλα: ιδιωτικό νερό σημαίνει υψηλό κόστος. Σήμερα το νερό χρεώνεται πολύ πιο κάτω από το πραγματικό του κόστος ως κοινωνικό αγαθό.
Από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα είναι ο δήμος του Παρισιού που πήρε πίσω το νερό απ' τη Σουέζ μεταξύ 2009-2011 (σημειώνεται ότι στο Παρίσι τα έσοδα της νέας δημοτικής εταιρείας ύδρευσης έφεραν εξοικονομήσεις άνω των 35 εκατομμυρίων ευρώ, παράλληλα με μείωση των τιμολογίων κατά 8%), στη Γερμανία σήμερα επαναδημοτικοποιείται το νερό, στο Μπουένος Άιρες, στο Χάμιλτον του Καναδά κ.α. επίσης. Και ενώ στην Ολλανδία από το 2004 υπάρχει νόμος που απαγορεύει την ιδιωτικοποίηση του νερού, όπως και στην Ιταλία, όπου σε δημοψήφισμα του 2011 οι συμμετέχοντες αποφάσισαν με 95% ότι το νερό δεν ιδιωτικοποιείται.
Το παράδειγμα της βρετανικής Thames Water
Ολοκληρωμένη εικόνα μπορεί κανείς να βγάλει από την περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου σήμερα λειτουργούν 4 μεγάλες εταιρείες νερού, με τη μεγαλύτερη εξ αυτών, την Thames Water, να υδροδοτεί 14 εκατ. Λονδρέζων. Η εν λόγω εταιρεία ιδιωτικοποιήθηκε το 1989 με τίμημα μόλις 922 εκατ. λιρών, εν μέσω διθυράμβων για τα οφέλη που θα επέφερε στους καταναλωτές η δεδομένη επιχειρηματική κίνηση, όσον αφορά την τιμή του κυβικού, την ασφάλεια και την επέκταση του δικτύου, την ποιότητα του νερού, αλλά και την απεξάρτηση του κράτους από το να δανείζεται και να τη χρηματοδοτεί.
Σύμφωνα με τη σύμβαση πώλησης, υποχρέωση της εταιρείας ήταν και να κατασκευάσει κάτω από τον Τάμεση μεγάλο αγωγό μεταφοράς λυμάτων στη θάλασσα, καθώς το απαρχαιωμένο δίκτυο παρουσίαζε εκτεταμένες διαρροές. Η επένδυση, κόστους 4 δισ. Λιρών, ουδέποτε πραγματοποιήθηκε, παρά μόνον άρχισε να αναθερμαίνεται όταν η κυβέρνηση ανέλαβε να εγγυηθεί ολόκληρο το ποσό δανεισμού. Τι σημαίνει αυτό; Ότι αν κάτι δεν πάει καλά και η εταιρεία δεν μπορεί να αντεπεξέλθει, τότε το δάνειο θα εξοφληθεί από τους Βρετανούς φορολογούμενους. Επιπλέον, η Thames Water ουδέποτε ασχολήθηκε με το να κατασκευάσει ταμιευτήρες για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, ούτε ενδιαφέρθηκε να αναμορφώσει το δίκτυο, για να το καταστήσει περισσότερο αποτελεσματικό.
Αυτά που φρόντισε όμως να κάνει κατά προτεραιότητα και με επιτυχία ήταν να εμπλακεί σε υπέρμετρο δανεισμό (από 1,8 δισ. σε 8 δισ. μέσα σε μια δεκαετία), να αυξήσει τα μερίδια των μετόχων, τους μισθούς και τα bonus των διευθυντικών στελεχών, και να εγγράψει τα κέρδη στο Λουξεμβούργο! Έτσι το 2012, παρά τα 650 εκατ. κέρδη, απέδωσε στο βρετανικό δημόσιο σχεδόν μηδενικό φόρο, ενώ για τα μερίσματα μόνο απέδωσε στους δικαιούχους 279,5 εκατ. λίρες. Την τελευταία τετραετία τα μερίσματα ανέρχονταν στα 1,08 δισ.
Στην ίδια ακριβώς κατάσταση βρίσκεται και η Αnglian Water, η οποία επίσης δεν πλήρωσε φόρο για το 2012. Η εταιρεία αυτή, η οποία δάνεισε τη θυγατρική της στα Cayman 1,609 δισ., μοίρασε την περασμένη χρονιά 478 εκατ. λίρες σε μερίσματα.
Η Yorkshire Water, με κέρδη 303 εκατ. λίρες για το 2012, πλήρωσε φόρο 2,9 εκατ. μόνο για πέρσι, και τούτο γιατί εμφανίζει τα βιβλία της να ξεχειλίζουν από χρέος, το οποίο, σύμφωνα με το νόμο, εκπίπτει φορολογικά. Με το να εμφανίζεται, λοιπόν, η εταιρεία να έχει συνάψει δάνειο με κάποια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των Cayman, κατορθώνει χρόνο με τον χρόνο να μειώνει τον φόρο από 70 εκατ. το 2009, στα 19 εκατ. τον αμέσως επόμενο.
Εκτοξεύθηκαν τα τιμολόγια
Οι ιδιωτικοποιήσεις στη Βρετανία είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής του νερού σε πρώτη φάση κατά 50% και συνολικά κατά 245% μέχρι το 2006. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες ύδρευσης υποβαθμίστηκαν, καθώς οι εταιρείες, προκειμένου να μη χάσουν από την κερδοφορία, περιόρισαν στο ελάχιστο δυνατό τις επενδύσεις σε έργα υποδομής.
ΕΜΠΟΡΙΟ ΝΕΡΟΥ-ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΖΩΗ...
Μπορείτε να φανταστείτε μια αγορά νερού; Μια αγορά, όπου ιδιοκτήτες μετοχών νερού θα το πουλούσαν και θα το αγόραζαν, ενώ άλλοι θα κερδοσκοπούσαν πάνω στην τιμή του χωρίς να το χρειάζονται; Πως θα ήταν η ζωή, εάν όλα τα νερά του πλανήτη, επιφανειακά ή υπόγεια, τα νερά των ποταμών, των λιμνών και των παγετώνων, ανήκαν σε ιδιώτες;
Το "Πωλείται Ζωή" εξετάζει την μεγαλύτερη αγορά νερού του κόσμου που έχει στηθεί στην Χιλή. Εκεί όπου οι υδάτινοι πόροι της χώρας δεν ανήκουν στο κράτος αλλά σε ιδιώτες και μία εταιρεία μπορεί να είναι ιδιοκτήτης ενός ολόκληρου ποταμού και να κατέχει ποσότητα νερού ίση με το Βέλγιο. Εκεί, όπου το νερό έχει μετατραπεί από δημόσιο αγαθό ζωής σε ιδιοκτησία, και ένα «δικαίωμα νερού» μπορεί να κοστίζει όσο ένα σπίτι.
Ακόμα και στην έρημο της Ατακάμα, που θεωρείται η ξηρότερη περιοχή του πλανήτη, οι μεταλλευτικές εταιρείες – μεγαλο-ιδιοκτήτες του μακρύτερου ποταμού της Χιλής, Ρίο Λόα – αντλούν τεράστιες ποσότητες και χρησιμοποιούν το πολύτιμο νερό για να ξεπλένουν μέταλλα, καταδικάζοντας χιλιάδες ιθαγενείς και χωριά αγροτών στην δίψα και τη φτώχεια.
Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗ ΧΙΛΗ
Οι δημιουργοί του Debtocracy, του ντοκιμαντέρ που είδαν τουλάχιστον δύο εκ. άνθρωποι, επιστρέφουν με μια νέα παραγωγή.Η CATASTROIKA αναζητά τις συνέπειες από την ολοκληρωτική εκποίηση μιας χώρας.Εξετάζοντας παραδείγματα ιδιωτικοποιήσεων και απορρύθμισης στις πιο αναπτυγμένες χώρες της Δύσης προσπαθεί να προβλέψει τι θα συμβεί αν το ίδιο μοντέλο εφαρμοστεί σε μία χώρα υπό…καθεστώς επιτήρησης.
CATASTROIKA
